Część I.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są do uiszczenia składek, które zasilają budżet w ramach sytemu zabezpieczenia społecznego przyznając jednocześnie przedsiębiorcy ochronę w trzech podstawowych wymiarach: emerytalno-rentowym, zdrowotnym oraz zasiłków rodzinnych. W Belgii składki odprowadzane są do wybranej przez przedsiębiorcę Kasy Ubezpieczeń Społecznych dla Przedsiębiorców (np. Partena Professional). Wszystkie istniejące na rynku Kasy są zrzeszone w INASTI czyli Krajowym Instytucie Ubezpieczeń Społecznych dla Osób Prowadzących Niezależną Działalność Gospodarczą.
Przedsiębiorca zobowiązany jest do odprowadzania składek co kwartał w wysokości naliczonej w sposób prowizoryczny na podstawie uzyskanych trzy lata wcześniej. Następnie te składki są korygowane w chwili, gdy znane są definitywne dochody za konkretny rok składkowy czyli normalnie 2 lata później niż naliczona została składka prowizoryczna. Przykład: składki Pana Krzysztofa w roku 2019 są naliczane prowizorycznie na podstawie jego dochodów z 2016 roku. Zostaną one skorygowane w roku 2021 w momencie gdy SPF Finance przekaże Kasie Ubezpieczeń informacje związane rozliczeniem podatkowym za rok 2019. Jeżeli Pan Krzysztof miał w 2019 roku większe dochody niż w 2016 to w roku 2021 będzie musiał dopłacić tzw. regularyzację. Jeżeli jego dochody w 2019 roku były niższe niż trzy lata wcześniej to może spodziewać się on zwrotu nadpłaconej składki.
Pojawia się pytanie czy istnieje możliwość dostosowania wysokości składek prowizorycznych do faktycznej sytuacji zarobkowej przedsiębiorcy. Odpowiedź brzmi TAK. Przykład: Pan Zbigniew, który w roku 2016 borykał się z małą ilością dobrze płatnych zleceń, otrzymał w 2019 roku duże zamówienie na budowę 15 domów jednorodzinnych. Wie on, że rok 2019 będzie dla niego finansowo bardzo dobry, dlatego też chce on płacić co kwartał wyższe składki niż wynikałoby to z wyliczeń na podstawie jego dochodów w 2016 roku. W ten sposób uniknie on 2021 roku bardzo dużej dopłaty do Parteny.
Sprawa jest natomiast bardziej skomplikowana, gdy mamy do czynienia z sytuacją odwrotną tzn. gdy przedsiębiorca chciałby obniżyć składki prowizoryczne. Przykład: Od 2010 roku pani Zuzanna prowadzi w Brukseli dobrze prosperujący salon kosmetyczny. Pod koniec 2018 roku zaszła w ciążę i z przyczyn medycznych, aż do porodu w lipcu 2019 roku nie będzie mogła pracować a następnie uda się na urlop macierzyński. Jej zarobki w porównaniu z rokiem 2016 ulegną znacznemu pomniejszeniu. Aby w tej sytuacji nie płacić wysokich składek Pani Zuzanna powinna złożyć wniosek o zmniejszenie ich wysokości, ponieważ wiadomo, że z przyczyn niezależnych pani Zuzanna nie zarobi w tym roku tak dużo jak zarobiła trzy lata wcześniej. Kasa Ubezpieczeń Społecznych może odmówić uznania takiego wniosku i w takiej sytuacji przysługuje Pani Zuzannie odwołanie do Sądu Pracy.
A teraz pytanie zasadnicze. Co się dzieje w sytuacji, w której przedsiębiorca nie płaci składek prowizorycznych lub dopłaty wynikającej z regularyzacji? Otóż w takim przypadku Kasa doliczy automatycznie odsetki w wysokości 3% za każdy nieopłacony kwartał oraz dodatkowo 7% odsetek jednorazowo za całość niezapłaconych składek jeśli zaległości przejdą na kolejny rok kalendarzowyi. Przykład: Pan Artur zalega ze składkami za drugi kwartał 2018 roku. Pierwszy raz odsetki w wysokości 3 % zostały doliczone 1 lipca 2018, następnie kolejny raz 1 października 2018 a 1 stycznia 2019 składki zostały dodatkowo podwyższone o 3% odsetek i jednocześnie jednorazowo o dodatkowe 7%.
Jeśli przedsiębiorca skorzystał z możliwości obniżenia składek prowizorycznych a w rzeczywistości okazało się, że zarobił on więcej niż przypuszczał , to wtedy oprócz dopłaty regularyzacyjnej zostaną na niego nałożone dodatkowe odsetki karne.
